Harezm Türkcesi XI.-XIII. Yüzyillarda nüfus yapisi ve siyas bakimdan Türklesen Harezm Bölgesinde Oguz, Kipcak ve Kangli Boylarinin yerlesik hayata gecmeleriyle Türkcenin dogu kolunu teskil eden ve Karahanli Türkcesi temelinde Oguz ve Kipcak Türkcelerinin bölgede iyice karisip kaynasmasindan olusan dile verilen addir. Karahanli Türkcesiyle Cagatayca arasinda bir gecis dili olan Harezmce dönemi eserleri genellikle Arap harfli olup cok az kismi Uygur harflidir. Bu dönemin belli basli eserleri Muaddimetu l-adab Edebe Giris, isasu l-anbiy Nebilerin Kissalari, Munu l-mrd Müridin Yardimcisi, usrev ü Srn, Nehcü l-ferds Cennetlerin Acik Yolu, Muabbat-nma, mirc-nma, Oguz Kaan Menibi, Sircul-ulb, Kitbu ilyatil-insn va albatil-lisn ibn Muhann lüati ve satir arasi urén-i Kerm tercümeleridir. Harezm Türkcesinin dil özelliklerini tespit etmek icin en önemli kaynak eserlerden birisi olan Nehcül-Ferds dünya ve ahirette mutlu olmanin yollarini ortaya koyan Müslümanlik bilgilerini icermektedir. Kitap, her biri onar fasildan olusan dört müstakil babtan olusmustur Hz. Muhammedin sav faziletleri; Hulefa-i Rasidin, Ehl-i Beyt ve Dört imamin faziletleri; Allaha yakinlastiran ve Allahtan uzaklastiran ameller. Bu dört ana bölümün yazilmasi esnasinda cesitli eserlerden yararlanilmis, yararlanilan eserlerin adlari verilmis konu ile ilgili olarak degisik bilginlerin görüslerine; özellikle son iki bölümdeki konularla ilgili olarak birtakim din ve tasavvuf büyüklerinin görüslerine onlarin hayat hikayelerine yer verilmek suretiyle ögretici amac güdülmüstür. Müellif bu kitabi yazmaktaki amacini eserinde okuyucularin edindikleri bilgiler isiginda amel etmeleri, böylece Islama uygun yasamalarinin hayir ve bereketi ile kendisinin de bir yazar olarak sevap kazanmak istegi olarak dile getirir. Bu calismada, Yeni Cami Nüshasinin tipkibasimi2 üzerinde calisilmistir. Nehcül-Ferdsin Türk dili arastirmalarindaki yeri ve önemini ortaya koyacak özelliklerin belirtilmesinden sonra metin kismina gecilmis ve eserin icerisindeki her soru cümlesi, yaninda sayfa, varak ve satir numarasi ile birlikte belirtilmistir. Kullanilan soru cümleleri örnekleriyle verilmis ve bu soru eklerinin görevleri istatik olarak siniflandirilmistir. Ayrica her cümlenin günümüz Türkcesine aktarilmis hali de satir numarasindan hemen sonra verilmistir. Hilye-i Sadatta, dört büyük melekten biri olan Cebrail ile Naks-bend silsilesinden 32 sahis konu edilmistir. Müellif, Hz. Muhammedle ilgili kismi Sümsus-Safa adiyla müstakil olarak nesrettiginden bu mesnevde Hz. Eb Bekir ile Hasan Hilm Efendi arasindaki sahislara yer vermistir. Hilye-i Sadatin her bölümünde a anlatilan sahsin hayatiyla ilgili bilgiler ile sahsin gösterdigi kerametlerin veya sahisla ilgili cok bilinen olaylarin anlatildigi menakib kismi b sahsin fizik veya ruh özelliklerinin ortaya kondugu hilyesemail kismi olmak üzere temelde iki mevzunun islendigi görülmektedir. Naks-bend silsilesinden bahseden pekcok mensr eserin bir nevi nazma cekilmis hali olan Hilye-i Sadat üzerine yapilan bu calismanin hilye ve menakibname türlerinin daha iyi anlasilmasina katki sunacagi ve silsile-i sadatla ilgili biyografik anlatilarin bir kez daha hatirlanmasina vesile olacagi inancindayiz.
Hinweis: Dieser Artikel kann nur an eine deutsche Lieferadresse ausgeliefert werden.
Hinweis: Dieser Artikel kann nur an eine deutsche Lieferadresse ausgeliefert werden.