Basen Morza ¿ródziemnego znä d¿ugi okres wojen. Poprzednimi w¿äcicielami byli Rzymianie. Nowonarodzona pot¿ga, która zacz¿¿a pojawiä si¿ na scenie politycznej Wschodu i która potrafi¿a wykorzystä s¿abo¿¿ cywilizacji granicznych, mog¿a zaistnie¿ nie dzi¿ki sile jedwabiu, ale przede wszystkim dzi¿ki okoliczno¿ciom czasu. W rzeczywisto¿ci, wraz z pojawieniem si¿ muzu¿manów na Pó¿wyspie Iberyjskim, Europa zacz¿¿a nabierä ksztätów, aby stawi¿ czo¿a nowemu niebezpiecze¿stwu, przed którym stan¿¿a. Mo¿na powiedzie¿, ¿e to w¿änie dzi¿ki obecno¿ci Arabów chrze¿cijäska Europa uto¿samiäa si¿ ze swoj¿ to¿samo¿ci¿, co pó¿niej uksztätowäo Europ¿, jak¿ znamy. Z drugiej strony, bez obecno¿ci krzy¿owców na Wschodzie nie powstäoby ¿ród¿o gospodarcze o pierwszorz¿dnym znaczeniu, daj¿ce cywilizacji arabsko-muzu¿mäskiej szans¿ na wyräenie siebie. Do kontaktów mi¿dzy pó¿noc¿ dorzecza a po¿udniem dochodzi¿o kilkakrotnie, cz¿sto pokojowo, cz¿sto mieczem, ale we wszystkich przypadkach z korzy¿ci¿ dla obu stron.