Friedrich Nietzsche
Filozof, filolog klasyczny, pisarz. W latach szkolnych z zamilowaniemoddawal sie poznawaniu niemieckiej muzyki klasycznej od Bacha iMozarta po Beethovena oraz poezji romantycznej (szczególnie wielkiewrazenie zrobily na nim utwory nowo odkrytego Hölderlina). Studiowalfilologie klasyczna, teologie, historie Kosciola i historie nauniwersytecie w Bonn (1864-1865) i w Lipsku (od 1865). Jako filologklasyczny zyskal wielkie uznanie, wsród jego pierwszych publikacjiznalazly sie m. in. komentarze do Arystotelesa; w 1869 roku zostalprofesorem nadzwyczajnym w katedrze filologii klasycznej uniwersytetuw Bazylei. Poczatkowa popularnosc w srodowisku uczelni przygasla pokrytycznym przyjeciu koncepcji dionizyjskosci i apollinskosciwylozonej w Narodzinach tragedii (1872). Jeszcze przed podjeciempracy akademickiej Nietzsche odbyl obowiazkowa sluzbe wojskowa.Wkrótce potem wymówil obywatelstwo pruskie i od 1869 roku pozostawal "bezpanstwowcem". Bardzo istotnywplyw na mysl Nietzschego mialo zetkniecie sie z filozofia ArturaSchopenhauera oraz muzyka Ryszarda Wagnera, z którym bliskoprzyjaznil sie na poczatku lat 70 XIX wieku (pózniej doszlo dorozluznienia stosunków ze wzgledów swiatopogladowych; komentarzem doistoty tego rozdzwieku jest napisana przez filozofa w 1888 r. rozprawaNietzsche kontra Wagner). Charakterystyczne w stylu pisarskimNietzschego jest pisanie aforyzmami (poczawszy do dziela Ludzkie,arcyludzkie z 1878 r.). Po czesci wynikalo to z choroby, na któracierpial od lat mlodzienczych, a która objawiala sie niezwyklesilnymi, wielodniowymi atakami migreny, po czesci jednak byl toswiadomy wybór formy literackiej: "Kto krwia i w przypowiesciachpisze, nie chce, by go czytano, zada, by sie go na pamiec uczono" -pisal w najbardziej znanym ze swych tekstów, Tako rzeczeZaratustra (1883-1885). Choroba zmusila go do zrezygnowania z pracy uniwersyteckiejw 1879 roku. Od tego czasu wiele podrózowal, po Wloszech, Niemczech iSzwajcarii, gdzie przebywal najchetniej. Na przelomie 1888 i 1889 rokunasilenie choroby doprowadzilo do obledu; Nietzsche trafil na rok dokliniki psychiatrycznej, najpierw w Bazylei, a nastepnie w Jenie. W1890 matka zabrala go w rodzinne strony, do Naumburga; ostatnie trzylata zycia spedzil samotnie w Weimarze. Zostal pochowany w Röcken,obok swego ojca, pastora luteranskiego. Ostatnim dzielem Nietzschegojest autobiograficzna ksiazka Ecce Homo (1888); posmiertnie zostala wydana jeszcze z notatek Wola mocy.
Filozof, filolog klasyczny, pisarz. W latach szkolnych z zamilowaniemoddawal sie poznawaniu niemieckiej muzyki klasycznej od Bacha iMozarta po Beethovena oraz poezji romantycznej (szczególnie wielkiewrazenie zrobily na nim utwory nowo odkrytego Hölderlina). Studiowalfilologie klasyczna, teologie, historie Kosciola i historie nauniwersytecie w Bonn (1864-1865) i w Lipsku (od 1865). Jako filologklasyczny zyskal wielkie uznanie, wsród jego pierwszych publikacjiznalazly sie m. in. komentarze do Arystotelesa; w 1869 roku zostalprofesorem nadzwyczajnym w katedrze filologii klasycznej uniwersytetuw Bazylei. Poczatkowa popularnosc w srodowisku uczelni przygasla pokrytycznym przyjeciu koncepcji dionizyjskosci i apollinskosciwylozonej w Narodzinach tragedii (1872). Jeszcze przed podjeciempracy akademickiej Nietzsche odbyl obowiazkowa sluzbe wojskowa.Wkrótce potem wymówil obywatelstwo pruskie i od 1869 roku pozostawal "bezpanstwowcem". Bardzo istotnywplyw na mysl Nietzschego mialo zetkniecie sie z filozofia ArturaSchopenhauera oraz muzyka Ryszarda Wagnera, z którym bliskoprzyjaznil sie na poczatku lat 70 XIX wieku (pózniej doszlo dorozluznienia stosunków ze wzgledów swiatopogladowych; komentarzem doistoty tego rozdzwieku jest napisana przez filozofa w 1888 r. rozprawaNietzsche kontra Wagner). Charakterystyczne w stylu pisarskimNietzschego jest pisanie aforyzmami (poczawszy do dziela Ludzkie,arcyludzkie z 1878 r.). Po czesci wynikalo to z choroby, na któracierpial od lat mlodzienczych, a która objawiala sie niezwyklesilnymi, wielodniowymi atakami migreny, po czesci jednak byl toswiadomy wybór formy literackiej: "Kto krwia i w przypowiesciachpisze, nie chce, by go czytano, zada, by sie go na pamiec uczono" -pisal w najbardziej znanym ze swych tekstów, Tako rzeczeZaratustra (1883-1885). Choroba zmusila go do zrezygnowania z pracy uniwersyteckiejw 1879 roku. Od tego czasu wiele podrózowal, po Wloszech, Niemczech iSzwajcarii, gdzie przebywal najchetniej. Na przelomie 1888 i 1889 rokunasilenie choroby doprowadzilo do obledu; Nietzsche trafil na rok dokliniki psychiatrycznej, najpierw w Bazylei, a nastepnie w Jenie. W1890 matka zabrala go w rodzinne strony, do Naumburga; ostatnie trzylata zycia spedzil samotnie w Weimarze. Zostal pochowany w Röcken,obok swego ojca, pastora luteranskiego. Ostatnim dzielem Nietzschegojest autobiograficzna ksiazka Ecce Homo (1888); posmiertnie zostala wydana jeszcze z notatek Wola mocy.
- Ur.
- 15 pazdziernika 1844 w Röcken
- Zm.
- 25 sierpnia 1900 w Weimarze
- Najwazniejsze dziela:
- Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm, Tako rzecze Zaratustra, Ludzkie, arcyludzkie, Poza dobrem izlem, Zmierzch bozyszcz, Antychryst, Ecce Homo, Wolamocy.
Dieser Download kann aus rechtlichen Gründen nur mit Rechnungsadresse in A, B, BG, CY, CZ, D, DK, EW, E, FIN, F, GR, H, IRL, I, LT, L, LR, M, NL, PL, P, R, S, SLO, SK ausgeliefert werden.